Η γλώσσα των νέων την εποχή του διαδικτύου

Καθώς διανύουμε τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα είναι αποδεδειγμένο πως η τεχνολογία και ειδικότερα ο χώρος του διαδικτύου που κυριαρχεί στη ζωή μας, έχει επηρεάσει έντονα και τον τρόπο έκφρασης των εφήβων και γενικότερα της νέας γενιάς. Ο γραπτός τους λόγος χαρακτηρίζεται από λεξιπενία, έντονα εκφραστικά λάθη, σολοικισμούς νεολογισμούς και ένδεια επιχειρηματολογίας για θέματα που αφορούν όλους τους τομείς της κοινωνίας. Από την άλλη στην προφορική τους επικοινωνία κυριαρχεί ο συνθηματικός και τυποποιημένος λόγος, ενώ το λεξιλόγιο τους κατακλύζεται από ξενόφερτες λέξεις κυρίως αγγλικές. Έτσι το διαδίκτυο δεν έχει κυριαρχήσει μόνο στον τρόπο ψυχαγωγίας και επικοινωνίας, αλλά επιδρά καταλυτικά στη νεανική γλώσσα και έκφραση.

Πολλοί είναι οι παράγοντες που οδηγούν στην έξαρση του φαινομένου. Πρωταρχικό όμως ρόλο διαδραματίζει η αποστροφή από την ανάγνωση, καθώς το βιβλίο πλέον ταυτίζεται με το σχολείο και τη σχολική επίδοση. Η απομάκρυνση από το βιβλίο αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα της ένδειας του νεανικού γλωσσικού κώδικα. Σε παλαιότερες εποχές τα παιδιά από τη νηπιακή και προσχολική ηλικία έρχονταν σε επαφή με το «μαγικό κόσμο» των παραμυθιών. Μάθαιναν τις πρώτες λέξεις μέσα από ακούσματα ιστοριών και προσέγγιζαν τις πρώτες αξίες. Στη σύγχρονη εποχή τα tablets και smart phones αντικατέστησαν το κλασικό παραμύθι. Ο πολυσχιδής κόσμος του λεξιλογίου αντικαταστάθηκε από εικόνες και σύντομες φράσεις που στερούν στο άτομο την ποικιλία στην έκφραση.

Οι έφηβοι στις μέρες μας επικοινωνούν με τηλεγραφικό λόγο. Δεν χαιρετούν πλέον και δεν προσφωνούν ο ένας τον άλλο. Η επικοινωνία τους έγινε ένα «hello bro». Όταν εντοπίζουν κάτι ως κωμικό το χαρακτηρίζουν ως «lol», ενώ κάτι που είναι αποκρουστικό είναι «cringe». Ακόμα και η προβολή μιας ικανότητας ή ενός γνωρίσματος έγινε «φλεξάρω» και η όμορφη και χαλαρωτική στιγμή «τσίλ». Μέσα από μελέτες έχει αποδειχθεί ότι το βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας των νέων είναι ό,τι εκφράζει και εκφράζεται μέσα στην «παρέα». Έτσι, δεν υπάρχει μια ενιαία γλώσσα. Κάθε παρέα έχει έναν δικό της κώδικα επικοινωνίας, που μπορεί να τον υιοθετήσει από κάποιους άλλους, μέχρι που κάποιες εκφράσεις να υιοθετηθούν από μεγάλο μέρος της νεολαίας, ειδικά με την εξέλιξη της τεχνολογίας της επικοινωνίας. Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις ο τρόπος έκφρασης τους αντικατοπτρίζει συχνά και τον τρόπο σκέψης τους. Βέβαια στις παραπάνω θέσεις υπάρχει και ο αντίλογος.

Πολλοί μελετητές ισχυρίζονται πως αυτός ο συγκεκριμένος τρόπος επικοινωνίας των νέων αποβάλλεται κατά την μετα-πανεπιστημιακή περίοδο της ζωής τους. Ειδικά η επαφή τους με την ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα οδηγεί και στην πνευματική ωριμότητα πέρα από την ηλικιακή ωριμότητα. Σταδιακά λοιπόν υιοθετούν ένα άρτιο λόγο και συνειδητοποιούν τη μαγεία του γραπτού λόγου αλλά και τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας που τόσο παραμελούν στα χρόνια του αυθορμητισμού και της επαναστατικής διάθεσης που διέπει τα χρόνια της εφηβείας.

Άρθρο 4 "Οικολογική αγωγή"

Οικολογική αγωγή Vs κλιματικής αλλαγής

Η κλιματική αλλαγή τις συνέπειες της οποίας ήδη βιώνουμε, μπορεί να αναχαιτιστεί από τη γαλούχηση των ατόμων στα πλαίσια της οικολογικής αγωγής; Ίσως προλαβαίνουμε αν συνετιστούμε. Παρόλο που η πρώτη μνεία για την κλιματική αλλαγή έγινε πολλά χρόνια πριν, ο άνθρωπος αδιαφορούσε ή επικέντρωνε την προσοχή του σε άλλους τομείς. Η οικολογική αγωγή δεν ήταν στις προτεραιότητές του. Αλλά και αργότερα με την είσοδο στον 21ο αιώνα παρά τις επισημάνσεις των ειδικών, τα όσα έχουν γίνει ίσως να μην αρκούν και το μέλλον φαίνεται δυσοίωνο. 

Το 1969, διακεκριμένος κλιματολόγος Μάικλ Οπενχάιμερ του Πανεπιστημίου Πρίνστον, ξεφυλλίζοντας ένα περιοδικό του ΜΙΤ στάθηκε σε ένα άρθρο διαφορετικό από τα άλλα, με τίτλο «Η τροποποίηση του πλανήτη Γη από τον άνθρωπο». Επί δεκαετίες, επικεντρώθηκε στο πώς η τήξη του πάγου απειλεί τις πόλεις, ενημέρωσε το Κογκρέσο για την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Το 2007, ο ίδιος, άλλοι συντάκτες της IPCC και ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Αλ Γκορ, βραβεύθηκαν με Νομπέλ Ειρήνης για τη δουλειά τους. Η μακρά σταδιοδρομία του αποκαλύπτει την προσπάθειά του να αναδείξει τη σημασία της κλιματικής αλλαγής. Ο γνωστός κλιματολόγος βίωσε μια οικολογική αφύπνιση μετά τη διαρροή μιας πετρελαιοκηλίδας στον ωκεανό, κοντά στη Σάντα Μπάρμπαρα, το 1969. Η δράση ακτιβιστών οδήγησε στην πρώτη Ημέρα της Γης, στις 22 Απριλίου 1970. Ο ίδιος την πέρασε διδάσκοντας εθελοντικά μαθητές δημοτικού στο Σικάγο, για τον πλανήτη. Παρείχε έτσι για πρώτη φορά οικολογική αγωγή.

Αναμφίβολα από τότε πέρασαν πολλές δεκαετίες και η κλιματική αλλαγή επηρεάζει πλέον όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι πάγοι στις πολικές περιοχές λιώνουν και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Ορισμένες περιοχές πλήττονται συχνότερα από ακραία καιρικά φαινόμενα και βροχοπτώσεις, ενώ άλλες δοκιμάζονται από μεγάλης έντασης καύσωνες και ξηρασίες. Παράλληλα οι επιστήμονες επισημαίνουν πως η κλιματική αλλαγή θα έχει ήδη επιπτώσεις στην υγεία και πως θα δούμε αλλαγές στην κατανομή ορισμένων ασθενειών που μεταδίδονται με το νερό καθώς και φορέων νόσων. Οι επιπτώσεις αυτές αναμένεται να ενταθούν τις επόμενες δεκαετίες.

 Ο ρόλος της οικολογικής αγωγής καθίσταται καταλυτικός. Είναι απαραίτητο να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά μας σχετικά με τις αξία του φυσικού περιβάλλοντος. Να τα βοηθήσουμε να υιοθετήσουν μια διαφορετική στάση ζωής απέναντι στη φύση. Να τα ωθήσουμε σε δραστηριότητες ώστε να αναπτύξουν οικολογική συνείδηση ως μαθητές τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Να δημιουργήσουμε κίνητρα και να προωθήσουμε τον εθελοντισμό. Να περάσουμε το μήνυμα πως όσον αφορά το περιβάλλον η προσπάθεια είναι διαρκής. Και πάνω από όλα να συνειδητοποιήσουμε ως ενήλικες αλλά και οι ενήλικες που θα μας διαδεχτούν πως όπως λεει χαρακτηριστικά μια γνωστή ινδιάνικη παροιμία «Δεν κληρονομούμε τη γη από τους προγόνους μας, τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας». Και ό,τι το δανειζόμαστε έχουμε χρέος να το παραδώσουμε αλώβητο!

Άρθρο 3

Η αξία της φιλαναγνωσίας

Η φιλαναγνωσία αποτελεί το εφαλτήριο για να ξεκινήσει κάποιος ένα ταξίδι στο χώρο της γνώσης αλλά και της φαντασίας. Αγαπώντας την ανάγνωση το άτομο έρχεται σε επαφή με ποικίλους κόσμους. Μετασχηματίζει τη σκέψη του και προσλαμβάνει την πραγματικότητα μέσα από διαφορετικές οπτικές. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη η φιλαναγνωσία να καλλιεργηθεί από τη μικρή ηλικία του ατόμου. Αν το μικρό παιδί αγαπήσει το διάβασμα θα γίνει ένας ενήλικας που θα ταξιδεύει στο χώρο του βιβλίου. Θα εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του, θα διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες. Θα βιώσει με έμμεσο τρόπο διαφορετικές εμπειρίες. Θα αντικρίσει τον κόσμο και την κοινωνία της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο μέλος της μέσα από τα μάτια ενός άλλου ανθρώπου.

Δυστυχώς η φιλαναγνωσία έχει παραγκωνιστεί στις μέρες μας. Οι νεότερες γενιές διαβάζουν ελάχιστα.Καθοριστικός είναι και ο ρόλος του σχολείου που αποστρέφει το παιδί από την αγάπη του για το βιβλίο. Ο γνωσικοκεντρικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης και η σύνδεση του σχολείου με την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθιστούν το βιβλίο ένα εργαλείο μελέτης και εξέτασης αποκλειστικά. Ένας άλλος παράγοντας είναι η κυριαρχία της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πως είναι δυνατόν ένας έφηβος να χαρακτηρίζεται από φιλαναγνωσία όταν ως παιδί δεν έχει διαβάσει ένα παραμύθι; Όταν το νήπιο του 21ου αιώνα περνάει τον ελεύθερο χρόνο του μπροστά σε οθόνες «tablet» και «smart phones»; Η φιλαναγνωσία χτίζεται από τα πρώτα κιόλας χρόνια και ενισχύεται καθώς το άτομο αναπτύσσεται γνωσιακά.

Καθίσταται λοιπόν απαραίτητη η προώθηση της φιλαναγνωσίας από την παιδική ηλικία. Αυτό θα πραγματοποιηθεί μέσω της ανάλογης στάσης από την οικογένεια αρχικά και από το σχολείο στη συνέχεια. Είναι αναγκαίο οι γονείς να περιορίσουν την κατάχρηση της τηλεόρασης και του διαδικτύου. Είναι παράγοντες που υπονομεύουν τη δυνατότητα του ατόμου να ενισχύσει τις νοητικές του λειτουργίες. Καθιστούν ειδικά το παιδί και τον έφηβο παθητικούς δέκτες ενός υλικού χαμηλής ποιότητας. Κατακτούν συχνά λανθασμένες προσλαμβάνουσες για την σύγχρονη πραγματικότητα.

Παράλληλα κρίνεται καθοριστικός ο ρόλος του σχολείου όπου θα πρέπει να μετατραπεί σε χώρος αγάπης για το βιβλίο. Η οργάνωση βιβλιοθηκών και αντίστοιχων εκθέσεων θα συντελέσει ώστε το βιβλίο να μην αντιμετωπίζεται ως μέσο καταπίεσης. Στις μικρότερες τάξεις καταλυτικός είναι και ο ρόλος του εκπαιδευτικού. Μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και να μεταδώσει στους μικρούς του μαθητές τον ενθουσιασμό του για την ανάγνωση. Να ενημερώνεται για ότι καινούργιο υπάρχει στο χώρο της λογοτεχνίας και να ενημερώνει τους μικρούς αναγνώστες του. Απαραίτητη είναι ακόμα και η προώθηση του ψηφιακού βιβλίου. Μπορεί να μην διαθέτει τη μαγεία του κλασικού αλλά καλλιεργεί ένα είδος φιλαναγνωσίας που ελκύει περισσότερο τους λάτρεις της τεχνολογίας.

Η φιλαναγνωσία είναι ένα από τα πιο προσφιλή μέσα ψυχαγωγίας. Το άτομο που επιλέγει το διάβασμα βρίσκει ένα πολύτιμο φίλο. Έναν φίλο που τον συντροφεύει, τον χαλαρώνει, του προσφέρει γνώση. Ένα «συμπεριπατητή» ανιδιοτελή χωρίς απαιτήσεις. Είναι μια σχέση που τα θεμέλια τίθενται στην παιδική ηλικία και το στοίχημα μαζί της κερδίζεται στην εφηβεία.

Εκπαίδευση στον αναπτυσσόμενο κόσμο

Άρθρο 2

Η εκπαίδευση στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελεί το βασικό εργαλείο ανάπτυξης. Ίσως είναι το ισχυρότερο εργαλείο για να καταπολεμηθούν η φτώχεια και οι κοινωνικές ανισότητες. Το μοναδικό μέσο για τα παιδιά αυτών των χωρών να ονειρευτούν ένα καλύτερο μέλλον.

 Η βελτίωση της εκπαίδευσης στον αναπτυσσόμενο κόσμο αποτελεί έναν από το βασικό στόχους της Χιλιετίας. Με βάση τους στόχους της Βιώσιμης ανάπτυξης γίνεται λόγος για το βασικό ρόλο που θα παίξει η εκπαίδευση. Τονίζεται πως με την άνοδο του εκπαιδευτικού επιπέδου θα αμβλυνθεί η φτώχεια καθώς θα δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν ποικίλες δεξιότητες. Οι δεξιότητες αυτές θα τα βοηθήσουν στην ενήλικη ζωή τους ώστε να διεκδικήσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο. Η εικόνα της εκπαίδευσης την τελευταία δεκαετία

Με βάση έρευνες που έγιναν ως το 2015 παρατηρείται αύξηση του αριθμού των παιδιών που πήγαιναν σχολείο . Συγκεκριμένα το ποσοστό ανέβηκε στο 91% σε αντίθεση με το 83% που είχε υπολογιστεί το 1990. Αξιοσημείωτο είναι και το αποτέλεσμα έρευνας βάσει του οποίου στην Αιθιοπία για παράδειγμα ο αριθμός των παιδιών που δεν είχαν πάει ποτέ σχολείο μειώθηκε από 67% το 2000 σε 28% το 2011 . Επίσης οι έφηβοι ηλικίας 14-16 ετών που έχουν ολοκληρώσει τα χρόνια φοίτησης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκαν από το 70% το 1990 στο 84% το 2015.

Δυστυχώς τα παιδιά των φτωχότερων οικογενειών στερούνται το δικαίωμα στη μόρφωση καθώς παρατηρείται μεγάλη έλλειψη σχολείων στις αγροτικές περιοχές. Όσον αφορά τη συμμετοχή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μόλις το 6% των νέων συμμετέχει έναντι του 26% που αφορά τον παγκόσμιο μέσο όρο. Παρόλη τη βελτίωση που διαπιστώνεται μέσα από τα αποτελέσματα των παραπάνω ερευνών ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς. Απαιτείται ιδιαίτερη μέριμνα ώστε να επιτευχθεί ένας από τους βασικούς στόχους που έχει τεθεί ως το 2030.

Ο στόχος αυτός αποσκοπεί στην ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών στην εκπαίδευση με τη δραστηριοποίηση όλων των αρμόδιων φορέων και του ΟΗΕ. Μια δραστηριοποίηση η οποία θα επιτύχει το χτίσιμο περισσότερων σχολείων ειδικά στις απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές της Υποσαχάριας Αφρικής και θα εξασφαλίσει όλες εκείνες τις παραμέτρους που θα συμβάλλουν στη μείωση της φτώχειας. Μόνο κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις θα μπορέσουν όλα τα παιδιά να διεκδικήσουν μία ποιοτική ζωή. Θα εξασφαλίσουν καίρια ανθρώπινα δικαιώματα, όπως αυτό της μόρφωση, της ισότητας και μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης. Έτσι μέσω της εκπαίδευσης θα τεθούν τα θεμέλια για ένα διαφορετικό ανθρώπινο κόσμο. Όπως είχε δηλώσει και ο Νέλσον Μαντέλα “H εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό μέσο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο».

Αρθρογραφία

Τα παρακάτω άρθρα μου έχουν δημοσιευτεί  στο περιοδικό max magazine στη στήλη πολιτισμός /εκπαίδευση καθώς και στο περιοδικό flowmagazine. Κάθε εβδομάδα δημοσιεύεται ένα άρθρο σχετικό με σύγχρονα θέματα τα οποία σχετίζονται με το χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης.Εχουν χρήσιμο υλικό για το μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας. 

ΑΡΘΡΟ 1 

Οραματισμοί για το σχολείο του 21ου αιώνα

Διανύοντας τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα και καθώς οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες διευρύνονται, ο σύγχρονος άνθρωπος καλείται να αποκτήσει όλες εκείνες τις δεξιότητες που θα τον οδηγήσουν σε μια επιτυχημένη πορεία ως ατόμου αλλά και ως παγκόσμιου πολίτη. Καθίσταται λοιπόν επιτακτική η ανάγκη διαπαιδαγώγησης του ατόμου με μεθόδους τέτοιες οι οποίες θα συμβάλλουν καταλυτικά στην αρμονική ανάπτυξη τόσο της γνωστικής όσο και της συναισθηματικής νοημοσύνης, της κριτικής σκέψης και των διευρυμένων πνευματικών οριζόντων αλλά και της ενσυναίσθησης. Το σχολείο καλείται να θέσει εκείνα τα θεμέλια τα οποία θα βοηθήσουν κάθε παιδί να εξελιχθεί σε έναν ώριμο και υπεύθυνο ενήλικα με ανάλογα εφόδια και αξίες που θα τον βοηθήσουν να λειτουργήσει ενεργά και εποικοδομητικά σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και πολιτισμικής δράσης, αντιμετωπίζοντας οποιεσδήποτε προκλήσεις επιφυλάσσει το νέο παγκοσμιοποιημένο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον.

Πως οραματιζόμαστε λοιπόν το σχολείο του μέλλοντος; Αναμφίβολα είναι αδήριτη ανάγκη τα βήματα που θα γίνουν να είναι πολλά και σταθερά προς μια ανθρωποκεντρική εκπαίδευση. Μια εκπαίδευση η οποία θα σέβεται τον άνθρωπο και θα στοχεύει στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων. Μια εκπαίδευση που μέσω του βασικού της φορέα του σχολείου θα διαφυλάττει τα στοιχεία του παρελθόντος αλλά θα υιοθετεί και καινοτόμες αντιλήψεις συμβατές με τα νέα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα. Το σχολείο του μέλλοντος πρέπει να θέτει ως κύριο σκοπό την άρτια ανάπτυξη των νοητικών λειτουργιών και να πλάθει σκεπτόμενα άτομα. Μέσω διδακτικών μεθόδων οι οποίες θα επιτύχουν διασύνδεση της μαθητικής ζωής με την πραγματική και θα καταστήσουν το σχολικό περιβάλλον μια αληθινή μικρογραφία της σύγχρονης κοινωνίας. Ο κύριος λειτουργός του ο εκπαιδευτικός σε οποιαδήποτε βαθμίδα, επιβάλλεται να είναι συνεργάτης και καθοδηγητής του μαθητή, θέτοντας ως στόχο τη μάθηση για κάθε παιδί και έφηβο σεβόμενος παράλληλα τους ρυθμούς μάθησής του. Εδραιώνοντας την ουσιαστική επικοινωνία, η οποία θα επιτευχθεί μέσα από το διάλογο και τον αλληλοσεβασμό, θα μπορέσει να γίνει ένας αληθινός «μέντορας» για τους μαθητές του, που θα θυμούνται για χρόνια μετά το πέρας των σχολικών τους χρόνων.

Το 2012 η UNESCO προτείνοντας στόχους για την εκπαίδευση του 21ου αιώνα επεσήμανε μεταξύ άλλων τη σπουδαιότητα της μάθησης η οποία πέρα από γνώσεις θα δείξει στον εκπαιδευόμενο πως να μαθαίνει, θα τον μάθει πως να ενεργεί και να αποκτήσει όλα εκείνα τα εφόδια που θα τον καταστήσουν άνθρωπο ικανό να εργάζεται ομαδικά, να διαθέτει ευελιξία και προσαρμοστικότητα, να συμβιώνει με το συνάνθρωπο, να σέβεται τη διαφορετικότητα και να αγωνίζεται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αναμφισβήτητα η υλοποίηση όλων αυτών των στόχων θα μετατρέψει το σχολείο σε ένα ουσιώδες φορέα γαλούχησης αληθινών ανθρώπων υγιών πνευματικά και ψυχικά. Ανθρώπων που θα έχουν αποκτήσει πέρα από πολύτιμες γνώσεις, ώστε να επιτύχουν περισσότερες κατακτήσεις στην επιστήμη και στην τεχνολογία και την ενσυναίσθηση, ίσως το σπουδαιότερο εφόδιο, που θα συμβάλλει στην αρμονική συνύπαρξη με το συνάνθρωπο. Μόνο μέσω της ενσυναίσθησης και τον παραγκωνισμό του ατομικισμού και της αλαζονείας θα «χτιστούν» υγιείς κοινωνίες. Ίσως τελικά μια τέτοια αλλαγή χρειάζεται ο αιώνας μας και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο συγγραφέας John Naisbitt η πιο σημαντική αλλαγή στον 21ο αιώνα «δεν θα προέλθει από την τεχνολογία αλλά από μια καινούργια αντίληψη για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».

Share this page